اتخاذ مواضع خصمانه طی یك سال گذشته از سوی دولت تركیه علیه سوریه با سرنگونی جنگنده این كشور توسط پدافند هوایی سوریه در نزدیك مرزهای مشترك دو كشور وارد مرحله جدیدی شده است. تركیه از زمان آغاز ناآرامی ها در سوریه از گروه های سیاسی مخالف 'بشار اسد' حمایت كرده و پایگاه هایی در اختیار این گروه ها قرار داده است. تركیه همچنین مخالفان نظام سوریه را در زیر چتر حمایتی خود قرار داده، از آنان حمایت لجستیكی كرده است و قصد از پا در آوردن نظام 'بشار اسد' را در سر پرورانده است. اتخاذ چنین مواضعی از سوی سران تركیه باعث شده تا روابط دو كشور هرچه بیشتر به تیرگی پیش برود.
موضوع های مورد بررسی در این گزارش عبارتند از:
- تركیه پیش قراول سیاست ضد'بشار اسد'
- سوریه كانون اصلی ترسیم چهره جهانی
- اهداف تركیه از ارسال جنگنده و قدرتمندی پدافند هوایی سوریه
- تنش آفرینی تركیه با حمایت از مخالفان سوری
- پیام سوریه با سرنگونی جنگنده تركیه
**تركیه پیش قراول سیاست ضد'بشار اسد'
-------------------------------------------------
روزنامه 'مردم' چین در مقاله ای با عنوان 'تركیه خط مقدم در حمله به سوریه' به رابطه و تاثیر تركیه در روند بحران آفرینی كشور سوریه پرداخت.
این روزنامه نوشت، جهان این مساله را درك كرده است كه تركیه پیش قراول در سیاست های ضد 'بشار اسد' است و شهر استانبول تركیه نه تنها به مقری برای بزرگترین احزاب مخالف نظام سوریه تبدیل شده، بلكه این كشور به عنوان یك مركز برای كمیته ملی سوریه مبدل گشته كه میزبان كنفراس به اصطلاح دوستان سوریه نیز بوده است.
این روزنامه چینی اشاره می كند كه مرزهای تركیه هم اكنون گذرگاهی است كه از این گذرگاه سلاح هایی به سوریه قاچاق می شود و در دست عناصر مخالف نظام سوریه قرار می گیرد و مرزهای این كشور در قاچاق اسلحه به این گروه و كمك اطلاعاتی به گروه اپوزیسیون نقش اساسی را ایفا كرده است.
شایان ذكر است كه پیش از این هم روزنامه گاردین اشاره كرده بود تركیه اجازه داده است تا در مرزهای كشورش با سوریه یك پایگاه به وجود آید تا از این پایگاه سلاح به سوی سوریه سرازیر شود.
گاردین در مورد این پایگاه نوشت: در این مركز 22 نفر به فعالیت می پردازند و بحران سوریه را مدیریت می كنند. این روزنامه صراحتا بیان می كنند، بارها دیده شده است كه از مرزهای این كشور اسلحه به سوریه قاچاق می شود.
روزنامه 'مردم' چین می نویسد، تركیه یك كشور اسلامی محسوب می شود كه مبتنی بر سیسیتم سكولار است و دارای یك جایگاه راهبردی در منطقه خاورمیانه است.
این روزنامه ادامه می دهد، تركیه در آغاز بحران سوریه نقش اصلاح گرانه ای را برعهده داشت، اما بعد از این كه موضع مخالف نظام های غربی علیه نظام 'بشار اسد' شدت یافت تركیه هم در سیاست خود نسبت به سوریه تغییر موضع داد و از 'بشار اسد' خواست تا كناره گیری كند و در این مورد با كشورهای مخالف خط مقاومت همسو شد.
تحلیلگران معتقدند، بعد از این كه تركیه در پیوستن به اتحادیه اروپا ناكام ماند تلاش می كند تا در منطقه خاورمیانه فرصت را غنیمت شمرد تا نفوذ گسترده ای داشته باشد و با توجه به این كه این دو كشور دارای حدود 900 كیلومتر مرز مشترك هستند تركیه می تواند به طور مستقیم در اوضاع سوریه تاثیرگذار باشد.
روزنامه 'ملی سوریه' می نویسد، بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، سوریه مورد هدف آمریكا قرار گرفته است و در این زمینه با تركیه همكاری می كند تا نظام سوریه را از پای در آورند. تركیه از سال 2001 در خاورمیانه حامی منافع آمریكا و اسراییل بوده است و از سال 2011 در حمایت و تمرین گروه های معارض نقش اصلی داشته است تا قدرت خود را در منطقه خاورمیانه تحكیم بخشد.
**سوریه كانون اصلی ترسیم چهره جهانی
-----------------------------------------------
روزنامه الشرق قطر به پیشینه روابطه میان سوریه و تركیه پرداخت و در گزارشی نوشت: در سال 1998 در مرحله اول ارتش تركیه و سپس رییس جمهور وقت تركیه 'سلیمان دیمرل' حافظ اسد را به یك جنگ تمام عیار تهدید كرد.
این روزنامه قطری نوشت: با آغاز بحران سوریه و دخالت تركیه در سوریه و نقش این كشور در وخیم كردن بحران این كشور، رابطه این دو كشور سردتر از گذشته شد. هفته گذشته نیز با سرنگون شدن هواپیمای تركیه توسط پدافند سوریه كه اقدام به نادیده گرفتن حریم هوایی سوریه كرده بود احتمال می رود مرزهای این دو كشور شاهد تنش باشد. این در حالی است كه بعد از سرنگونی این جنگنده تركیه،'عبدالله گل' اعتراف كرد كه جنگنده تركی حریم هوایی سوریه را نادیده گرفته است.
این منبع خبری با اشاره به اعتراف یك هفته پیش مسوولان تركیه كه هواپیمای كشورشان حریم هوایی سوریه را نادیده گرفته است نوشت، كشور تركیه با این رویداد به طور بی سابقه ای لرزید. با گذشت یك سال و نیم از بحران سوریه، تركیه خود را در برابر معادله ای می یابد كه ابتكار عمل را در این زمینه از دست داده است.
این منبع خبری قطری اشاره كرد، در آخرین اظهار نظرها، رییس جمهور روسی تصریح كرد، سوریه به كانون اصلی تبدیل شده است كه چهره نظام جهانی در آن ترسیم می گردد و در نتیجه تنش هایی كه سوریه شاهد آن است جهان یا به تك قطبی بودن پیش می رود و یا اینكه یك توازن نسبی در موازنه قوا به وجود خواهد آمد.
به همین دلیل تركیه نمی تواند به سوی سوریه حركت كند و در برابر رویدادی مثل سرنگونی یك جنگنده از خود عكس العمل نشان دهد، زیرا در صورت چنین اقدامی از سوی تركیه همه منطقه در معرض خطراتی قرار می گیرند كه نمی توان پی آمدهای آن را پیش بینی كرد و بر همین اساس است كه تركیه خود را ناتوان می بیند.
**اهداف زورآزمایی ناكام هوایی تركیه
------------------------------------------
سونا خبرگزاری رسمی كشور سودان به تیرگی روابط دو كشور تركیه و سوریه بعد از سرنگونی جنگنده تركیه توسط پدافند سوریه پرداخت.
این خبرگزاری گزارش داد: تركیه مدعی شده است هواپیمای این كشور كه توسط پدافند سوریه سرنگون شده است بر فراز آب های بین المللی در پرواز بوده است. در حالی كه مقام های سوریه می گویند این هواپیما حریم هوایی كشور سوریه را زیر پا گذاشته و سرنگونی آن طبق منشور و قوانین سازمان ملل انجام شده است. این اقدام باعث شده است كه میان دو كشور تنش به وجود آید، به طوری كه مقام های آنكارا این اقدام سوریه را خصمانه دانسته اند كه باعث پیچیده تر شدن اوضاع در منطقه خاورمیانه شده است.
خبرگزاری سودان گزارش داد، 'قاو زوجوی' كارشناس چینی در مسایل خاورمیانه و استاد مركز مطالعات بین المللی وابسته به دفتر مركزی حزب كمونیست چین گفته است، ارسال جنگنده از سوی تركیه به حریم هوایی سوریه و عكس العمل پدافند سوریه در این مورد یك رویداد بزرگ و با اهمیت تلقی می شود.
این مسوول چینی در گفتگو با روزنامه جوانان چین گفت: تركیه به عنوان یك كشور همسایه سوریه از گروه مخالفین نظام سوریه حمایت می كند و طبیعی است نیروهای تركیه در این مورد برخی از اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند و نسبت به ادامه درگیری در سوریه هشیار باشند.
'یین قانغ' پژوهشگر انستینو غرب آفریقا و آُسیا وابسته به آكادمی جامعه شناسی چین هدف هواپیمای جنگنده تركیه را از نادیده گرفتن حریم هوایی سوریه، كنترل فعالیت نیروی هوایی آن و آزمودن قدرت بازدارنده نیروی هوایی دمشق دانسته و گفت: این رویداد صراحتا مشخص كرد كه نیروی هوایی سوریه از قدرت بسیار بالایی برخوردار است.
وی گفت: سقوط جنگنده تركیه توسط سوریه امری است كه در واقع تركیه را مورد هدف قرار نداده است، بلكه حاوی پیام هایی بوده است.
این كارشناس چینی این سوال را مطرح می كند كه چرا در این زمان تركیه سوریه را تحریك كرده است؟ وی در پاسخ به این سوال می گوید، صرفنظر از هدف تركیه از ارسال جنگنده به تركیه این رفتار از سوی تركیه دارای ریسك هایی نیز بوده است.
وی در ادامه می گوید كه تركیه با اتخاذ چنین تصمیی در واقع یك هدف سیاسی در سر داشته است تا این كه یك هدف نظامی را اتخاذ كرده باشد.
'عصام تشكیلی' در مورد قدرت نظامی سوریه در برهه كنونی در مقایسه با تركیه می گوید. بسیاری از مردم می خواهند پی به این موضوع ببرند. این تحلیلگر مدعی است كه تسلیحات هوایی تركیه از سوریه پیشرفته تر است، اما وی می گوید در این مورد مشكلی وجو دارد و آن سیستم های پدافند هوایی سوریه و موشك های زمین به هوای این كشور هستند كه می توانند در صورت لزوم وارد عمل شوند و از خود عكس العمل نشان دهند.
**تنش آفرینی تركیه با حمایت از مخالفان سوری
------------------------------------------------------
روزنامه الشروق مصر به نقل از روزنامه واشنگتن پست رویداد جمعه گذشته را نشانه این دانست كه منطقه وارد یك دوره از تنش شده است و نوشت كه این اقدام می تواند دولت های مجاور را مورد تهدید قرار دهد و حتی می تواند مقدمه یك درگیری بین المللی را مهیا سازد.
این روزنامه در ادامه تصریح كرد، آنچه باعث شدت تنش میان دو كشور سوریه و تركیه شده این است كه تركیه از اپوزیسیون سوریه حمایت می كند و در طول یك سال گذشته حدود 30 هزار پناهنده سوری به مرزهای تركیه روانه شده اند.
این روزنامه در ادامه نوشت، این اولین بار نیست كه روابط بین این دو كشور وارد مرحله تنش شده است، بلكه از زمان آغاز بحران های سوریه كه از حدود 15 ماه پیش شروع شده روابط دو كشور نیز رو به تیرگی گراییده است.
**چهار پیام سوریه با سرنگونی جنگنده تركیه
--------------------------------------------------
'عبدالباری العطوان' سردبیر روزنامه القدس العربی می گوید، روابط دو كشور سوریه و تركیه در چهار دهه اخیر در مراحل مختلف شاهد تنش بوده است، ولی به مرحله نرسیده بود كه هواپیمای یك كشور توسط كشور دیگر ساقط شود و اگر گزارش های رسانه های وابسته به سوریه درست باشد كه این هواپیمای جنگنده توسط نیروهای پدافند هوایی سوریه مورد اصابت قرار گرفته و سرنگون شده است، این به این معنا است كه ما باید در آستانه یك جنگ منطقه ای باشیم.
وی نوشت، رهبری سوریه شاید خواسته است تا پیام هایی قاطعی را به همه طرف ها بفرستد كه ضعیف نیست و از جنگ هیچ ترسی ندارد و در این باره 4 پیام را به طرف های خود منتقل كند. اولین پیام را به تركیه داده است تا این كشور را نسبت به حمایت از اپوزیسیون سوریه و تجهیز این گروه به مهمات نظامی پیشرفته برحذر دارد. همچنین این كشور را هشدار دهد تا از مرزهایش به عنوان معابری برای ورود جنگجویان و افراد مسلح استفاد نكند. پیام دوم را به پیمان ناتو و به ویژه ایالات متحده دهد تا بر این نكته تاكید كند كه سوریه مانند لیبی نیست و به كارگیری هرگونه قدرت علیه این كشور به ویژه بمباران هوایی، خوش فرجام نخواهد بود و پیام سوم را هم به برخی از كشورهای عربی و به ویژه كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس كه جنگ افزار و تجهیزات جنگی پیشرفته را به سوریه قاچاق می كنند بدهد و پیام چهارم را هم به عوامل مخالف در داخل سوریه بدهد كه نظام سوریه همچنان دارای انسجام است و آماده است تا در برابر هرگونه توطئه خارجی كه درصدد ساقط كردن نظام سوریه است از خود مقاومت نشان دهد.
پژوهش**الف.ی**1732**9123